Derventskim korzom

Mnogi bi se gradovi mogli pohvaliti svojim šetalištima, ali derventsko korzo bilo je posebno bar iz dva razloga: bilo je to jedino korzo koje je „išlo uzbrdo” ili „nizbrdo”, al’ u svakom slučaju „pod ručnom”, i drugo: i danas tražim odgovor na pitanje da li je korzo imalo svoj park sa Staklenikom ili je park bio taj koji je imao svoje korzo.   

Tekla bi tu neprestano rijeka šetača, jedni bi dolazili, drugi odlazili, najčešće u pravcu nekih  od derventskih kafića i kafana... prošla bi tu  druga i treća smjena, sretale bi se tu komšije, školski drugovi, radne kolege... Našla bi se tu ponekad stidljivo ruka u ruci, prvi zagrljaji ili, jednostavno, neki bi se obrazi zacrvenjeli kad bi se u rijeci šetača prepoznale neke drage oči.  I nije se na tom mjestu rađala samo ljubav već i prijateljstva,  vodile bi se tu i žestoke sportske debate, nastajale  mnoge derventske fore, čule „provale”, padale „prozivke”... 

U dane vikenda ta rijeka šetača podijelila bi se u „dva rukavca”: jedan je „tekao” oko parka, pa uz ulicu Vase Miskina,  a drugi  se spuštao ispod pijace i ponovo se  vraćao  „matici” kod Gradske biblioteke. Urezano u  sjećanju ostade mi da sam baš tu često prolazio u vrijeme kada se gradio novi Dom armije i kada su bageri otkrili kamene temelje nekadašnje derventske tvrđave.

Mi tu nismo mjerili vrijeme na sate, nije bilo početka ni kraja korza. Čekalo se da zađe sunce, pa da se, najčešće, nađemo ispred robne kuće, u bašti Staklenika ili bi sve krenulo samim izlaskom iz kina. Rijetki su bili oni koji su mogli naći mjesto na nekoj od klupa u parku. Imali smo mi i svoj „zid drincanja”  duž parka koji je bio naročito posjećen danju,  u kasnim jutarnjim satima, na kojem su mnogi mladi Dervenćani „ostavili” svoje fakultetske diplome, ali su ispekli, isto tako, vrijednu školu života i zajedništva.

I ne znam da li mi je korzo bilo ljepše u toplim noćima, kad se nebo prospe hiljadama zvijezda, a  kestenje hiljadama cvjetova ili  kad ljetna noć zamiriše lipom, a Cibin sladoled i Međijeva soda donesu toliko željeno osvježenje... ili kad priroda prospe svoju jesenju paletu boja po krošnjama, a promrzle prste, zakratko, zagrije fišek toplog kestenja ili kifli iz Zelenare. Mrtvilo kasne jeseni, dosadne duge kiše, išarale bi korzo mnoštvom kišobrana, a okolni haustori i stepeništa odzvanjali bi  žamorom i smijehom.  Tada bi tu zasvjetlucale i prve cigare krišom kupljene u teta Borkinoj trafici.

A onda, kad snježni pokrivač prostre svoju bijelu stazu po korzu i zaškripi pod nogama, kad pahulje zaplešu uz blijedu svijetlost pospanih uličnih svjetiljki, a klizaljka se zacakli cijelom dužinom korza, derventska zima oživijela bi u svojoj bijeloj ljepoti.

Imalo je korzo i svoju fontanu ispred Opštine. Zvali smo je Đuzelova, po umjetniku, ali i Feridova, jer joj je on dao posebno obilježje. U njoj je Ferko, obično u vrijeme kada bi se završavala sjednica Skupštine opštine, izvodio svoje akrobatske skokove.

Ispred Gradske džamije, uz Šejh-Omerovo turbe,  zastajali bi mnogi Dervenćani da ubace novčić i požele ispunjene neke želje, a mladi, naročito, u vrijeme ispita. Na zidu izmedju crkve i niske prizemnice gdje je bila SOFK-a, društvo bi često zapjevalo uz gitaru.

Uz derventsko korzo vezane su i mnoge anegdote. Meni su u sjećanju ostale dvije. Nućo je bio prvi i jedini koji je po derventskom korzu prošetao sa majmunom. Pravim, pravcatim majmunom. Jednom je neko došao u Derventu i doveo malog, dresiranog majmuna. Na korzu „guta raje”, a Nućo, ukočio svoje obraze da bi bio što ozbiljniji, voda po čarsiji majmuna na kaišu. Dovede majmuna u kafić Bell, pa mu tepa : „Lijep si, pametan si, čiji li si?”. E, takvu storiju Derventa neće više nikada doživjeti.

Druga, vjerovatno i najljepša, ali nikad zapisana - ona o jednom medenom, bijelom janjetu, sa crvenom mašnicom i zvoncetom oko vrata, koje je tugaljivo tražilo Apetu po gornjoj bašti Staklenika.

I kad prođu sve smjene i pogase se sva svjetla derventskih kafana, pa i ono posljednje – Dušanovo,  u Stakleniku (vječito rastrzanom između konobara, koji traže fajront i gašenje svjetla i društva koje bi nastavilo sjedeljku uz upaljeno svjetlo – „Dušane gasi, Dušane pali”), pojavila bi se, niotkud, cisterna Komunalca da umije naše staze i pripremi ih za novo jutro.

Desi mi se i danas da, ponekad, prošetam derventskim korzom, nađem mjesto na klupi u Stakleniku i čekam kada će proći „druga”, ona iz kina i ona tvornička... ali to samo sanja moja prosta duša derventska. 

Autor teksta: Damir Delić 
Ilustracije: slike sa starih razglednica Dervente